Przemówienie Rektora UMK z okazji Święta Uniwersytetu 2014

Szanowni Państwo,

Święto Uniwersytetu, bo tak od tego roku nazywa się dotychczasowe Święto Uczelni, jest nie tylko hołdem składanym naszemu Wielkiemu Patronowi w rocznicę Jego Urodzin. To święto nas wszystkich – członków społeczności akademickiej, którzy z satysfakcją myślą o swoich sukcesach i z dumą podkreślają swoje związki z jednym z najlepszych uniwersytetów w Polsce. Cieszymy się, że jak zawsze możemy obchodzić to święto w towarzystwie naszych oddanych i serdecznych przyjaciół. Tym razem spotykamy się wyjątkowo w Akademickim Centrum Kultury i Sztuki „Od Nowa” – na dobre trwa modernizacja auli uniwersyteckiej. Ta największa inwestycja UMK w tym roku kosztuje 10 milionów złotych, w całości pozyskanych ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Już dziś rozpoczynamy przygotowania do obchodów 70-lecia Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, których kulminacja przypadnie dokładnie za rok, w dniu kolejnego Święta Uniwersytetu. Jednak i rok 2014 przynosi kilka niezwykle ważnych rocznic. Przed dziesięciu laty doszło do połączenia Uniwersytetu Mikołaja Kopernika z bydgoską Akademią Medyczną. Pierwszym wydarzeniem, w którym uczestniczyli wspólnie przedstawiciele obu naszych środowisk akademickich było wręczenie doktoratu honoris causa UMK Janowi Pawłowi II – dziesiątą rocznicę tego wydarzenia będziemy obchodzić 23 listopada. Z polskim papieżem wiąże się także kolejna ważna rocznica: 7 czerwca minie 15 lat od wizyty Jana Pawła II na naszej Uczelni. W tym roku mija także ćwierć wieku od czasu demokratycznych przemian w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej. Miały one zasadniczy wpływ także na naukę i szkolnictwo wyższe w Polsce. Doskonale pamiętamy, że władze PRL-u darzyły środowiska intelektualne szczególną niechęcią. Doświadczyliśmy tego na naszej Uczelni – w latach 50-tych realna stała się groźba jej likwidacji, a 30 lat później, w czasie stanu wojennego, miał miejsce bezprecedensowy zamach na naszą autonomię. Prawda była tą wartością, której ówczesne władze państwowe bały się szczególnie mocno, ograniczano więc wolność badań naukowych, narzucano jedynie słuszne interpretacje ich wyników, objęto nasze środowisko szczególną obserwacją i inwigilacją. Jednak Uniwersytet Mikołaja Kopernika, jego pracownicy i studenci wyszli z tego trudnego egzaminu z godnością, udowodniliśmy swoje przywiązanie do najwyższych wartości, w tym umiłowania prawdy i wolności. Nieprzypadkowo to nasi pracownicy weszli do pierwszego demokratycznie wybranego parlamentu i tworzyli podstawy odrodzonego samorządu. Przemiany roku 1989 wykorzystaliśmy także dla rozwoju naszego Uniwersytetu, stając się z czasem jedną z najlepszych polskich uczelni.

Szanowni Państwo,

Rozpoczęty przed dwoma dniami semestr letni to także początek jednej z najważniejszych zmian organizacyjnych na Uniwersytecie. Trudna sytuacja finansowa, w jakiej znajduje się polskie szkolnictwo wyższe, a wraz z nim i nasza Uczelnia, wymaga zdecydowanych działań na rzecz racjonalizacji kosztów i szukania nowych źródeł dochodów. To także konieczność podejmowania trudnych i nieraz bardzo bolesnych decyzji, także związanych ze zmniejszaniem zatrudnienia – dziś na UMK pracuje kilkadziesiąt osób mniej niż przed rokiem. Wszystkie działania, które zostały dotąd podjęte i które będą konieczne w przyszłości, służą interesowi naszego Uniwersytetu i jak najlepszemu wykorzystaniu naszego potencjału. Jestem przekonany, że wprowadzona właśnie autonomia finansowa wydziałów doprowadzi do celu, jaki musimy spełnić – zrównoważenia naszego budżetu w ciągu trzech najbliższych lat. Zaangażowanie dziekanów, władz administracyjnych i wielu pracowników we wprowadzane zmiany, zrozumienie dla ich wagi powodują,
że jestem pewien sukcesu tych działań.

Cieszymy się, że w tym trudnym wyzwaniu możemy liczyć na wsparcie naszych partnerów. Wydaje się, że po latach bezowocnych starań wreszcie wypracujemy model odpowiedniego finansowania Gimnazjum i Liceum Akademickiego, szkoły, która kilka tygodni temu, po raz trzeci w swojej krótkiej historii okazała się najlepszą szkołą ponadgimnazjalną w Polsce. Jesteśmy dumni z jej sukcesów i wierzymy, że uda się przełamać niezrozumiałą dotąd obojętność kolejnych władz państwowych na kwestię kształcenia młodzieży szczególnie uzdolnionej.

Z satysfakcją przyjmujemy deklaracje Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego dotyczące kontynuowania programu podwyżek płac w szkolnictwie wyższym. Już w styczniu półtora tysiąca naszych pracowników otrzymało wyższe wynagrodzenie. Podwyżki te objęły przede wszystkim adiunktów, starszych wykładowców i asystentów. Podział pieniędzy w ramach drugiego etapu będzie przedmiotem konsultacji ze związkami zawodowymi i przedstawicielami wszystkich grup pracowniczych. Połowa środków przeznaczonych na podwyżki będzie miała charakter uznaniowy. Przy ich rozdziale pod uwagę będą brane wyniki pracy naukowej i dydaktycznej oraz zaangażowanie w rozwój Uniwersytetu. Pragnę także poinformować, że od nowego roku akademickiego będą obowiązywać przyjęte przez Senat nowe zasady podejmowania dodatkowego zatrudnienia przez nauczycieli akademickich. Praca poza Uniwersytetem nie może wzmacniać naszej bezpośredniej konkurencji ani negatywnie wpływać na zaangażowanie we własny rozwój naukowy.

Siła Uniwersytetu wynika przede wszystkim z potencjału jego pracowników. W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy 24 pracowników UMK otrzymało z rąk Prezydenta Rzeczypospolitej tytuł naukowy profesora. W ten sposób zatrudniamy już 271 osób, które osiągnęły ten najwyższy stopień kariery akademickiej. Habilitację uzyskały aż 83 osoby, a przypomnę, że jeszcze przed dekadą liczba ta była prawie trzykrotnie mniejsza. Co trzeci pracownik naukowy naszej Uczelni ma dziś stopień doktora habilitowanego, z tego prawie pięciuset jest zatrudnionych na stanowisku profesora.

Uniwersytet Mikołaja Kopernika jest także coraz częściej miejscem, w którym samodzielność naukową uzyskują pracownicy innych polskich uczelni nieposiadających odpowiednich uprawnień habilitacyjnych. Tylko w minionym roku procedurę habilitacyjną zdecydowało się przeprowadzić na UMK ponad 30 naukowców z całego kraju. Pokazuje to, że nasz Uniwersytet ma opinię ważnego ośrodka akademickiego, którego dyplom wysoko się ceni.

Nowym doktorom habilitowanym, którym wręczę za chwilę dyplomy i nowo promowanym doktorom, których przedstawiciele złożą dziś uroczyste ślubowanie, składam serdeczne gratulacje. W czasach, gdy pojęcie sukcesu stało się mocno zdewaluowane, efekty ciężkiej pracy naukowej są prawdziwym, cennym osiągnięciem.

Rozwój naszej kadry wpływa wyraźnie na potencjał naukowy Uniwersytetu o czym świadczą m.in. wyniki kolejnych ocen parametrycznych. Już w trakcie inauguracji roku akademickiego mogliśmy się szczycić wynikami ostatniej oceny, przypomnę, że wszystkie nasze wydziały otrzymały jedną z dwóch najwyższych kategorii, a Wydział Humanistyczny został oceniony szczególnie wysoko otrzymując ocenę A+, na uczelniach w całym kraju są tylko 23 wydziały, które zasłużyły na tak wyjątkową kategorię. Wyniki parametryzacji zostały poddane szczegółowej analizie, która będzie podstawą strategii rozwoju naukowego naszej Uczelni. Nie wyobrażam sobie sytuacji, w której pracownik naukowy UMK nie prowadzi badań i nie publikuje ich wyników. Takie sytuacje już dziś należą do rzadkości, chciałbym jednak, aby dziekani prowadzili taką politykę kadrową, która całkowicie je wyeliminuje.

Nasz Uniwersytet jest w pełni przygotowany do wykorzystania funduszy unijnych przewidzianych w nowym okresie programowania. Pokazaliśmy już, że nasi pracownicy potrafią skutecznie zabiegać o zewnętrzne finansowanie i wykorzystywać je z pożytkiem. Chcemy także w coraz większym stopniu stawiać na praktyczne wykorzystywanie wyników naszych badań i tworzyć warunki do rozwoju potencjału naukowego i przedsiębiorczości naszych pracowników. Przed kilkoma tygodniami powołana została spółka Centrum Transferu Technologii UMK. To pierwszy w Polsce projekt realizowany w ramach programu Spin-Tech finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Szanowni Państwo,

W dniu Święta Uniwersytetu życzę nam wszystkim, członkom społeczności akademickiej, pracownikom i studentom, satysfakcji z własnych osiągnięć. Należymy do wyjątkowej wspólnoty, jednego z najlepszych polskich Uniwersytetów noszących imię jednego z największych umysłów w historii. Niech nasz Patron będzie dla nas inspiracją, a rozwój i pozycja Uczelni powodem do nieustannej dumy.

Dziękuję za uwagę.
JM Rektor UMK
Prof. dr hab. Andrzej Tretyn