Jarosław Gowin: podsumowanie zmian w polskiej nauce

Główną przyczyną problemów, zdaniem szefa resortu nauki, był brak dialogu z przedstawicielami środowiska akademickiego.

– Podstawą reform był raport przygotowany przez jedną z międzynarodowych firm doradczych, natomiast zarówno jego treść, jak i przede wszystkim zakres wprowadzanych później reform były zupełnie niekonsultowane ze środowiskiem akademickim – tłumaczył Jarosław Gowin.

Wicepremier podkreślił, że wola do prowadzenia dialogu z przedstawicielami polskich uczelni pojawiła się dopiero w momencie, gdy wszystkie decyzje legislacyjne były już praktycznie, przynajmniej co do zasadniczych kierunków, gotowe. Treść poszczególnych reform nie była zatem dostosowana do wymogów i potrzeb polskiej nauki.

Efektem wprowadzanych na przestrzeni ostatnich lat reform, prócz bardzo niskiej pozycji polskich uczelni w światowych rankingach oraz małej liczby przyznawanych grantów, jest także nieczytelna ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym oraz biurokratyzacja pracy naukowo-badawczej. Resort nauki, w porozumieniu ze środowiskiem akademickim, intensywnie pracuje teraz nad skutecznym rozwiązaniem największych problemów, przygotowując tzw. Pakiet deregulacyjny oraz organizując konkursu Ustawa 2.0.

Niewykorzystany został potencjał naukowy instytutów badawczych. – Są one wybitne, ale dramatycznie niedofinansowane – stwierdził. Jarosław Gowin skrytykował również rozwiązania prawne, które doprowadziły do sytuacji, w której państwo nie ma żadnego wpływu na działalność poszczególnych instytutów.

Szer resortu nauki docenił rozbudowę nowoczesnych centrów badawczych, która liczy obecnie kilkanaście zaawansowanych technologicznie laboratoriów. Trapi je jednak ten sam problem, co instytuty badawcze, czyli brak środków na codzienne funkcjonowanie, które – jak zwracał uwagę Gowin – w innych krajach zabezpieczane są na poziomie kosztów inwestycji.

Na zakończenie premier Gowin przedstawił informacje o działaniach kontrolnych, które były w ostatnim czasie prowadzone w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju. – Efektem tego audytu jest skierowanie przeze mnie wniosku o podjęcie działań przez Centralne Biuro Antykorupcyjne.

– Reasumując, wysiłek, jaki w poprzednich 8 latach podjęto, żeby zreformować zarówno szkolnictwo wyższe, jak i system nauki w Polsce, nie tylko nie przyniósł korzystnych rozwiązań, ale niestety w tym czasie cofnęliśmy się w stosunku do konkurencji (…) zaczynamy więc od konieczności nadrobienia regresu – zakończył Jarosław Gowin.